Zawartość
- Spożycie kortykosteroidów
- Chroniczny stres
- Guzy przysadki
- Rak kory nadnerczy
- Skąd mam wiedzieć, czy mam zwiększoną produkcję kortyzolu?
Kortyzol, hormon wytwarzany przez nadnercza, przygotowuje organizm do radzenia sobie z sytuacją ryzyka lub stresu. Normalnie zmienia się w zależności od cyklu dobowego (zmienność dnia) i wywiera wpływ na metabolizm białek, węglowodanów i lipidów, na ton mięśni i innych tkanek, na mięsień sercowy i na reakcje zapalne. Ich wzrost może być spowodowany przewlekłym stresem, guzami przysadki, spożyciem kortykosteroidów, lub innym nowotworem, takim jak gruczolak lub rak kory nadnerczy.
Spożycie kortykosteroidów
Leki zawierające kortykosteroidy są stosowane w leczeniu różnych chorób autoimmunologicznych, alergii i innych. Są one również używane w przeszczepach narządów, aby zmniejszyć odrzucenie przez organizm. Takie zachowanie wywołuje jednak skutki uboczne zwiększonego stężenia kortyzolu w organizmie (rozstępy ciała, osteoporoza, zmniejszenie masy mięśniowej, zwiększone występowanie zakażeń), a zatem jest lekiem stosowanym tylko w przypadkach bardziej złożonych, jak cytowany powyżej.
Chroniczny stres
Jak już wspomniano, kortyzol zmienia się w zależności od pory dnia, będąc bardziej obfity na krótko przed wybudzeniem. Wtedy hormon ten naturalnie maleje, jednak przy każdym szczycie stresu, który osoba ma w ciągu dnia, wzrasta. Kiedy ta sytuacja powtarza się przez długi czas, nazywamy to chronicznym stresem. W tym przypadku skutkami są między innymi przyrost masy ciała, bezsenność, zmniejszenie oporu ciała.
Guzy przysadki
Przysadka mózgowa jest gruczołem zlokalizowanym u podstawy mózgu i wytwarza ważne hormony. Gruczolak przysadki, mimo że jest guzem łagodnym, rośnie, kompresuje otaczające go struktury i powoduje niedobór lub nadmiar hormonów. Gdy hormon ten jest adrenokortykotropowy (ACTH), wywołuje stan zwany zespołem Cushinga. Występuje w nim nadmierna stymulacja nadnerczy, a tym samym zwiększa się jego wielkość i nadmierna produkcja steroidów.
Rak kory nadnerczy
Rak nadnerczy może być producentem kortyzolu, innych hormonów lub nic nie produkować. Występuje rzadko, w 1 do 2 przypadkach na 1 700 000 osób i jest nieco częstszy u kobiet, w wieku poniżej 5 lat oraz w czwartej i piątej dekadzie życia. Obraz kliniczny obejmie zespół Cushinga, omówiony wcześniej. Tomografia brzuszna jest badaniem pierwszego rzutu w badaniach, a leczenie polega zwykle na chirurgicznym usunięciu guza i nadnerczy.
Skąd mam wiedzieć, czy mam zwiększoną produkcję kortyzolu?
Aby zidentyfikować zwiększone poziomy kortyzolu, sprawdź objawy, takie jak: depresja, zaburzenia lękowe, ataki paniki, zmiany osobowości, omamy słuchowe i wzrokowe, splątanie, trudności z koncentracją, zaniki pamięci i spadek funkcji poznawczych, twarz w pełni księżyca (opuchnięta twarz o wyrównanym wyglądzie), przeważająca otyłość w tułowiu i za szyją, cienkie nogi, prążki w brzuchu, wybroczyny lub nadmierne owłosienie (narodziny większej ilości włosów na twarzy). Następnie lekarz może zlecić badania krwi w celu zamknięcia diagnozy.
